Halk arasında lpg regülatörü adı ile anılan LPG kiti parçası aynı zamanda LPG beyni olarak da anılmaktadır. Sadece LPG sektöründe değil birçok sektörde kullanılan regülatörün LPG’li araçlarda özel kullanım alanı bulunmaktadır.
Karbüratörlü araçlara uygulanan lpg dönüşüm işlemlerinde lpg regülatörü kullanılırken, sıralı LPG sistemlerinde ise ECU olarak bulunmaktadır. Electronic Control Units kelimelerinin baş harflerinin kısaltılması olan ECU lpg regülatörleri ile aynı işlevi görmektedir.
Lpg regülatörü aracın LPG deposundan gelen sıvı LPG’nin gaz haline dönüşmesini sağlamaktır. Bunun içinde regülatör motor suyunun sıcaklığını kullanmaktadır. Sıvı LPG’nin buharlaştırılmasının ardından ise diyafram aracılığı ile karbüratör ya da araç sıralı sistem ise gaz enjektörlerine iletilmektedir.
LPG deposunda basınçlı bir şekilde bulunan LPG’nin üzerindeki basıncı düşürdüğü için regülatör ismini alan bu parça aynı zamanda LPG’nin buhar haline geçmesini sağladığı için de buharlaştırıcı olarak da anılmaktadır. Lpg dönüşüm sistemlerinde regülatörün bulunmasının sebebi ise motorun yüksek basınçlı ve düşük ısıdaki LPG ile çalışmasının mümkün olmamasıdır.
Lpg regülatörün iki farklı görevi bulunduğu için çalışma prensibini de iki bölümde incelemek gerekir. LPG regülatörünün basınç düşürme görevi için olan çalışma prensibi diğer regülatörler ile aynı olmaktadır. Bunun için LPG deposundan gelen basınçlı ve sıvı halde ki LPG’nin basıncının azaltılması için yüksek basınç hattında vida bulunmaktadır. Vidanın açıklık seviyesi ise içeriye akışı ayarlamaktadır. Lpg regülatörü üzerinde ayarlama vidasının bulunmasının sebebi de düşük basınç haznesinin basıncının ayarlanmasını sağlamasıdır. Regülatörün üzerinde yer alan vidanın sağa doğru çevrilmesi durumunda basınç azalırken, sola doğru çevrilmesi durumunda ise basınç artmaktadır.
Lpg dönüşüm kitlerinin içerisinde bulunan regülatörün içerisinde ayrıca diyafram adı verilen bir yapı bulunmaktadır. Diyafram ise aracın manifolduna doğrudan bağlantılıdır. Bu sebeple de manifoldun sağlamış olduğu vakuma uygun olarak diyafram esner. Bu hareket LPG’nin akış miktarının stabil kalmasını sağlar.
Lpg regülatörü bir diğer görevi ise LPG’nin buharlaşmasını sağlamasıdır. Çünkü depodan gelen LPG basıncının düşük olmasına rağmen halen sıvı haldedir ve motor bu haldeki yakıtı kullanamaz. Bu sebeple de LPG’nin gaz fazına geçmesi gerekir. Bunun için motorun soğutma suyunu kullanmaktadır. Isınmış bir motorda 90 ile 110 derece arasındaki sıcaklıkta bulunan motor soğutma suyu LPG’nin gaz haline geçmesi için yeterli olan enerjiyi sağlayacaktır. Bu işlevini yerine getirmesi için ise soğutma suyundan bir hat alınmaktadır.
Lpg regülatörü üzerinde çok fazla ayar yapılmaya ihtiyaç bulunmamaktadır. Bu sebeple de sadece çıkış basınç ayarının yapılmasını sağlayan bir vida bulunmaktadır. Bu ayarın yapılması için ise alyan anahtarı yeterli olmaktadır. Vidanın sağa çevrilmesi ile basınç azalırken, sola çevrilmesi ile basınç artmaktadır.
Basınç değerinin okunması ise LPG programları vasıtasıyla olmaktadır. Bilgisayarlara yüklenen bu program sayesinde regülatörün ayarı için manifold basıncını görmek mümkün olmaktadır. Lpg regülatörü basınç farkı (DeltaP) değerinin ise 1 ile 1,2 bar arasında olması gerekir. Bu değerlerin altında ya da çok üzerinde olması durumunda ise araç sahipleri çeşitli problemler yaşayabilmektedir.
Araçlarına lpg dönüşüm yapan kişilerin belli sürelerde sistemin bakımlarının yaptırılması önerilmektedir. Ancak bu sistem içerisinde yer alan lpg regülatörünün herhangi bir bakım ihtiyacı bulunmamaktadır. Herhangi bir arıza söz konusu olduğu durumlarda arızanın giderilmesi için işlem görmesi yeterlidir. Bunun yanında lpg regülatörü daha uzun süre kullanmak için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır.
Aracınızı her ne kadar özenle kullansanız da zaman içerisinde regülatörün parçalarında bazı aşınmalar söz konusu olacaktır. Bu aşınmalara bağlı olarak da bazı sorunlar ile karşılaşmanız muhtemeldir. Bu sorunlar ve üstesinden nasıl gelebileceği ile ilgili ipuçlarını sizlerle paylaştık.
Aracınızı stop ettirdikten belli bir süre sonra çalışmasında gecikme ortaya çıkıyor ise öncelikle LPG ayarlarının doğru olup olmadığına bakmanız gerekir. Eğer ayarlarınız doğru ise o zaman lpg regülatörü diyaframında kaçak söz konusu olmaktadır. Bunu tespit etmek için ise aracınızı durdurduktan sonra manifold hortumuzunu sökün. Daha sonrasında çalıştırmadan tekrar takın ve marşa basın. Bu işlemi yaptıktan sonra aracınız sorunsuz çalışıyor ise diyafram probleminden söz edebiliriz.
Bu problemlerin ortaya çıkmasına neden olan etmen regülatör basıncının sabit kalamamasıdır. Bu sebeple de aracın düzensiz çalışması, performansında düşme, ilk benzinden gaza geçmede silkeleme ve rölanti devrinde dalgalanmalar görülmektedir.
Bu belirtilerin görülmesi durumunda basınç ayarının kontrol edilmesi gerekir. Bunun için de aracın bilgisayara bağlanarak basınç ölçümlerinin yapılması şarttır. Bu kontrollerde basınç sabit kalmıyor ise o zaman lpg regülatörü görevini yerine getiremiyor anlamına gelmektedir.
Regülatör içerisinde yer alan su ve gaz hatlarının arasında sızdırmazlık sağlayan elemanlar bulunmaktadır. Ancak bu elemanlar bazı sebeplerden dolayı sızdırmazlık özelliklerini kaybeder ve gaz suyun içerisinde karışır. Bu durum da soğutma sisteminin hava yapmasına neden olur. Soğutma sisteminin hava yapması sonucunda ise araç hararet yapabilir ya da soğutma kabı kapağını zorlayabilir. Hatta bu durum silindir kapak contasının yanmasına dahi neden olabilir.
Bu durumu tespit etmek için; motor ilk çalıştığında soğutma suyunun kapağı açılarak su da hava kabarcıklarının ya da köpürmenin olup olmadığına bakılır. Ancak bu işlemi yaparken son derece dikkatli davranılmalıdır.
Motor suyuna gaz karışması probleminin çözümü için ise lpg regülatörü değişimi ya da contaların değişimidir. Bu durum nadir görülür, düzenli kontrollerinizi yaptırın ve böyle bir durumun oluşmasını her zaman önceden önleyin.
Lpg regülatörü üzerinde sıcaklık sensörü yer almaktadır. Sensörün arızalanması durumunda ise sıcaklık bilgileri doğru bir şekilde ECU’ya iletilemez ve bu durum aracın yanlış zamanda benzinden gaza geçmesine sebep olur. Ayrıca sıcaklık sensöründeki arıza benzinden gaza çok geç geçilmesine ya da hiç geçilmemesine de sebep olabilmektedir.
Bu problemin anlaşılabilmesi için de aracın LPG programına bağlanması ve bu program üzerinden su sıcaklık değerlerinin okunması gerekir. Eğer bu okumalarda su sıcaklık değerinde bir farklılık söz konusu ise o zaman sensörün değiştirilmesi gerekir.
LPG regülatörü ne zaman değişir?
Lpg dönüşüm yaptıran kişilerin periyodik LPG bakımları konusunda hassas olmaları gerekmektedir. LPG kiti bakımları içerisinde regülatörün değiştirilmesi de bulunmaktadır. Bunun için en uygun zaman ise 80 bin ile 100 bin kilometre arasındadır.
LPG regülatörü arızası benzini etkiler mi?
Lpg regülatörü görülen arızalar aracın benzin kullanmasını etkilememektedir. Çünkü her iki yakıt sistemi birbirinden bağımsız olarak çalışır.